Բ-Պ-Փ
Պ-ի և փ-ի գրության ու արտասանության տարբերություններ չկան, օրինակ՝
պարզ, պարել, փերի, փոշի։
Բ-ի արտասանությունն ու գրությունը որոշ բառերում տարբեր են։
Մի շարք արմատներում և նրանցից կազմված բառերում մ-ից, ր-ից կամ
ձայնավորից հետո արտասանվում է փ հնչյունը, բայց գրվում է բ տառը՝ աբխազ,
Գաբրիել, դարբին, երբ, իբր, լիրբ, խաբել, Հակոբ, համբերել, համբույր, հարբել,
նուրբ, շաբաթ, որբ, Սերոբ, սուրբ, սրբել, ուրբաթ, Քերոբ։
Աղբ, աղբյուր, եղբայր, ողբ և նրանցից կազմված բառերում գրվող ղբ-ն
կարդացվում է խպ։
Գ-Կ-Ք
Կ-ի և ք-ի գրության ու արտասանության տարբերություններ չկան, օրինակ՝
կատու, մկրատ, մաքուր, քանոն։
Գ-ի արտասանությունն ու գրությունը որոշ բառերում տարբեր են։
Մի շարք արմատներում և նրանցից կազմված բառերում ն-ից, ր-ից կամ
ձայնավորից հետո արտասանվում է ք հնչյունը, բայց գրվում է գ տառը՝ անգամ,
ավագ, գոգ, երգ, զուգել, էգ, էգուց, թագավոր, թարգմանել, ծագել, ծեգ, կարագ,
կարգ, հագնել, հոգնել, հոգի, հոգնակի, ձագ, ձիգ, ճիգ, ճրագ, ճրագու, մարագ,
մարգարե, մարգարիտ, մուգ, նորոգել, շոգ, շոգի, ոգի, ոռոգել, պատարագ,
պարգև, սուգ, տեգր (տագր), ուրագ, օգնել, Օգսեն, օգուտ։
Շաղգամ բառում ղգ-ն արտասանվում է խկ, բայց տարածված է նաև ղգ-ով
արտասանությունը։ Տարածված է նաև ճիգ (և նրանից կազմված բառերի՝ ճգնել,
ճգնավոր, ճգնաժամ և այլն) գ-ով արտասանությունը։
Դ-Տ-Թ
Տ-ի և թ-ի գրության ու արտասանության տարբերություններ չկան՝ տետր,
կատու, թիթեռ, հարթ, որթ (խաղողի վազ)։
Դ -ի արտասանությունն ու գրությունը որոշ բառերում տարբեր են։
Մի շարք արմատներում և նրանցից կազմված բառերում ն-ից, ր-ից կամ
ձայնավորից հետո արտասանվում է թ հնչյունը, բայց գրվում է դ տառը՝ անդամ,
արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, արդուկ, բարդ, բերդ, բրդել (մանրել), բուրդ,դադար, դդում, դրդել, երդիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ (մուգ երկնագույն),
լերդանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, մարդ,
նյարդ, Նվարդ, որդ (ճիճու), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ, Վարդգես,
վրդովել, օդ, օրիորդ։
Թ հնչյունը դ տառով է գրվում նաև -որդ, -ուրդ ածանցներում՝ գնորդ,
ժողովուրդ և այլն, ինչպես նաև ընդ-ով սկսվող բառերում՝ ընդամենը,
ընդհակառակը, ընդհանուր, ընդունակ, ընդունել և այլն։ Բացառություն են
ընդդեմ, ընդդիմություն, ընդարմանալ բառերը, որոնք արտասնվում են դ-ով։
Խեղդել բառում ղդ-ն արտասանվում է խտ։
Վարժություններ
Վարժություն 1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բ, պ կամ փ։
Գաբրիել, սփրթնել, սպրդել, դարպաս, դարբին, շամփուր, երբ,
իբրև, խաբել, խարխափել, Հակոբ, համբերել, ջրարփի, համբույր,
փրփուր, հապճեպ, հափշտակել, հարբել, նուրբ., շաբաթ, որբ, Սերոբ,
ապշել, սուրբ, սրբել, հղփանալ, ուրբաթ, Քերո…., թփրտալ, աղբանոց,
ցայտաղբյուր, եղբայր, ողբ։
Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով գ, կ կամ ք։
Անգամ, ավագ, կողպեկ, գոգ, երգ, զուգել, թագավոր, վարագել,
թարգմանել, կարագ, կարգ, հագնել, հանքափոր, հոգնել, հոգի,
հոգնակի, ձագ, ձիգ, տարերգ, ճիգ, ճրագ, մարագ, մարգարե,
մարգարիտ, փեղ, տրտմաշուգ, փողք, նորոգել, շոգ, ոգի, բազրի..,
պատարագ, պարգև, սուգ, արտասուք, փակցնել, թաքցնել, ուրա….,
օգնել, Օ….սեն, վարուցան…., քսուկ, օգուտ։
Վարժություն 3։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով դ, տ կամ թ։
Աղոտք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ,
բերդ, բուրդ, դադար, դրդել, երթիկ, երդում, զարդ, լաջվար…., զվարթ,
լեր….անալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի,
հաղորթել, պա….գարակ, մարդ, նյարդ, ս….ափվել, թաթերական, Նվարթ,
որդ (ճիճու), որ…. (խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդան, վարդապետ,
շքերթ, Վարդգես, վրդոհվել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ խր….վիլակ,
ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընդունակ, ընդունել,
ըն….արմանալ։