Կենսաբանություն

• Ներկայացնել փաափկամարմիններին արտաքին կառուցվածքը և տարածվածությունը
  
• Ինչպես են բազմանում փափկամարմինները
• Փափկամարմիններ, փափկամորթեր, կակղամորթավորներ կամ մոլյուսկներ  առանձին։ Թվաքանակով երկրորդն են  հետո։ Փափկամարմինների ընդհանուր քանակը տարբեր երկրներում տատանվում է 100 հազարից մինչև 200 հազար:-ում ամենուրեք տարածված է 155 ։ Ռուսաստանում հանդիպում է մոտ 2900 տեսակ։ Այս տիպը սովորաբար բաժանում են 9 կամ 10 դասի, որոնցից երկուսը ամբողջությամբ վերացել են։
  
• Ներկայացնել միջատների արտաքին կառուցվածքը և տարածվածությունը
  
  Միջատները կազմում են կենդանիների թագավորության ամենամեծ դասը: Նրանց տեսակների թիվն առնվազն 1,5 միլիոն է: Դա ավելին է, քան կենդանիների մյուս բոլոր տեսակների քանակությունը միասին վերցրած: Հսկայական է նաև միջատների յուրաքանչյուր տեսակին պատկանող առանձնյակների թիվը: Միջատները տարածված են ամենուրեք: Նրանց կարելի է հանդիպել դաշտերում, անտառներում, այգիներում, հողում, ջրում, օդում, կենդանի օրգանիզմներում:
  
  
• Միջատների բազամացումը
  
  Միջատները, ինչպես արդեն գիտեք, բաժանասեռ կենդանիներ են, որոնց մոտ վառ արտահայտված է սեռական դիմորֆիզմը: Դա նշանակում է, որ արուները և էգերը խիստ տարբերվում են միմյանցից չափսերով և գունավորմամբ: Էգ միջատի բարեհաճությանը արժանանալու համար արուները պետք է ունենան գրավիչ արտաքին գունավորում և ուժեղ մկանային համակարգ: Արուները միմյանց հետ մրցակցում են էգ միջատի հետ խաչասերվելու համար, ուստի անհրաժեշտ է ունենալ ուժեղ մկանային համակարգ՝ մրցակցային պայքարում հակառակորդին հաղթելու համար:
• Ինչպես են շնչում միջաները
  

Այսպիսով, շնչառությունը աշխատում է միջատների մեջ:

Թրթուրները պահանջում են թթվածին ապրել եւ արտադրել ածխածնի երկօքսիդ `որպես թափոնների արտադրանք, ինչպես մարդը: Այսինքն, միջատիրությունը միջատների եւ մարդու շնչառական համակարգերի միջեւ էապես ավարտվում է:

Թրթուրները թոքեր չեն ունենում, ոչ էլ տրանսգենտրանսպորտային ուղիների միջոցով: Փոխարենը, միջատների շնչառական համակարգը հենվում է գազի փոխանակման մի պարզ համակարգում, որը թրջում է միջատի մարմինը լցնելու եւ ածխածնի երկօքսիդի աղբը հեռացնելու համար:

• Երկենցաղների բազմնացում և նրանց տեսակները
• Ներկայացնել ոսկրավոր և կռճիկավոր ձկների արտաքին կառուցվածքը և բազմացումը

English

2.for me. Geography is difficulties than maths. It’s  difficult for me to remember facts about countries.

3.history is the easiest subject at school.

4.I feel dread fully this is the badge day of my life.

5.ii don’t argue with Joe. Because he’s biggest than me.

6.Ally is goodness than me at art.

7.i think my results will be badly this year then last year

8.if you want to be fit, a healthy diet and lots of exercise ore the importance things.

B.

At 3.00 she’s meeting whit Gerord in Cafe.

At 6.00 she and Sue going to a cinema.

Sunday

At 12.30 she and Wendy going to lunch.

At 5.00 she’s doing homework.

At 7.30 cousin arrived in canadaa!

2.A

1.When I speak English I sometimes make mistakes in grammar but I can still communicate whit English speakers.

2. Excuse me what does this word translate.

3.I want my procreation to be better. So I listen to cassettes and imitate.

4.for homework our teacher sometimes gives us texts in English and we have to look up them into our language.

5. My father speaks good English but he has very strong accent.

6. When I don’t know a words I try to guess a meaning.if I can’t do that I mean the words in my dictionary.

B.in/on wather

Swimming,windsurfing, snorkeling, surfing

Not in/out weather

Climbing, camping, horse driving, canoeing, sunbathing.

Ինքնաստւգում

1) Լուծե՛ք հավասարումը.

ա) 1006 – 832 = 174, 

բ) 1405 – 1297 = 108, 

գ) 78 + 818 = 896,

դ) 330 – 303 = 27, 

ե) 84 + 40 = 124, 

զ) 2003 + 2558 = 4561։

2) Հավասարման արմա՞տն է արդյոք 3 թիվը.

ա) x – 3 = 0, արմատ չի

բ) x – 5 = 0, արմատ չի

գ) 7 – x = 0, արմատ չի

դ) 3 – x = 0, արմատ է

ե) 2 ⋅ x = 6 արմատ չի

զ) x = 6 – x: արմատ է

3) Լուծե՛ք հավասարումը.

ա) 2 ⋅ (x + 3) = 6 – x, 
2x+6=6-x
2x+x=6-6
3x=0
x=0

բ) 7 ⋅ (3 – x) + 4 ⋅ (x + 2) = 8
21-7x+4x+8=8
-7x+4x=8-21-8
-3x=-21
3x=21
X=21:3
X=7
գ) 3 ⋅ (4 – x) = 2x + 1,
12-3x=2x+1
-3x-2x=1-12
-5x=-11
5x=11
X=11/5
դ) 5 ⋅ (x – 9) + 6 ⋅ (2 – x) = 1:
5x-45+12-6x=1
5x-6x=1+45-12
-x=34
X=-34

 4) Գործարանի երեք արտադրամասերում աշխատում են 900 բանվորներ։ Առաջին արտադրամասում բանվորների քանակը 3 անգամ մեծ է, քան երկրորդում, իսկ երրորդում 150-ով փոքր է, քան առաջինում։ Քանի՞ բանվոր է աշխատում ամեն մի արտադրամասում։

3x+x+(3x-150)=900

7x=900+150=1050

x=1050:7=150

3*150=450

450-150=300    Պատ՝․ 150,450,300

5) Առաջադրանքի համաձայն՝ բանվորների բրիգադը պետք է որոշ քանակությամբ մանրակներ պատրաստեր 12 օրում։ Սակայն բրիգադը, օրական պատրաստելով 60 մանրակ, առաջադրանքը կատարեց 8 օրում։ Օրական քանի՞ մանրակ պիտի պատրաստեր բրիգադը՝ առաջադրանքի համաձայն։

8*60=480

480:12=40

Խաղողի թփերն ու եղնիկը․ առակ երախտագիտության մասին

Մի օր որսորդները բռնեցին եղնիկի հետքը և սկսեցին հետապնդել նրան: Եղնիկը ճարահատյալ այս ու այն կողմ էր վազվզում, երբ նկատեց խաղողի խիտ թփերը: Նա շտապեց թաքնվել դրանց մեջ, որպեսզի աննկատ մնա:

Եվ իրապես որսորդներն անցան ճանապարհի այդ հատվածով ու չնկատեցին եղնիկին: Եղնիկը զգաց, որ վտանգն անցել է, կարող է շունչ քաշել: Պատրաստվում էր հեռանալ, սակայն, չգիտես ինչու, կանգ առավ և ցանկացավ մի պատառ ուտել խաղողենուց: Խաղողի թփերին դիպչելիս այնպիսի՜ աղմուկ հանեց, որ որսորդներն իսկույն լսեցին ու շարանով հետ եկան: Եղնիկը միանգամից բացականչեց․

– Ի՜նչ արեցի։ Ես վիրավորեցի ինձ փրկածին՝ մոռանալով նրա մատուցած  ծառայությունը։ 

One dey the hunters caught the deer and started chasing it. The deer was scurrying here and there when he not iced the dense bushes of grapes. He hurried to hide in them so as not to be not iced.

And the hunters did cross that section of the road and did not notice the deer. The deer sensed that the danger was over and could breathe. He was about to leave, but for same rea son he stopped and wanted to eat a slice of grape. The touch of the grape bushed made such a no ice that the hunters immediately heard it and come back in line. The deer cried out at once.

What did I do? I hurt the one who saved me, for getting his service.

Հայոց լեզու

161.Ընդգծված  բառերն  ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:

Օրինակ՝

Երկրին մոտ տարածությունում  տիեզերանավի հանդիպեցին: — Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:

Հայոց աշխարհում Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաշքով լի ու ձեռքով չկերտված կոթող կա: Դա Արարատն է՝  երկնասլաց , մեկուսի լեռնազանգվածներ՝ կոնանման զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են: Մասիսի ժայռապատ գագաթը ծածկված է  հավերժական ձյունով:  Սսի գագաթնամասը նույնպես քարածածկ է : Լանջերը կտրտված են  ճառագայթի ձև ունեցող ձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտառատ արոտներ ու թփուտներ կան, ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի:

Մասիսը զերծ չի մնացել  բնական աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելյան լանջի խորխորատը, հայտնի «Մասյաց վին» անունով, որ գագաթին մոտ (մերձ) մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:

162.Տեքստում ավելացրու՛ տրված ածականները:  Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Լայն, հետաքրքիր, ծանծաղ, զանազան, հնագույն, ամենատաք, ծովային, անվնաս, գեղեցիկ, մեծ, չքնաղ:

Լամանտինը մի կենդանի է, որը հավանաբար նախատիպ է եղել լեգենդների ջրահարսերի համար: Այս կենդանու առջևի վերջավորությունները հետաճել են, իսկ մարմինը հենվում է պոչի վրա: Նա բնակվում է ծովափնյա ջրերում և սնվում է բացարձակապես բուսական սննդով: Ապրելու համար նա ընտրել է տեղը, նրան կարելի հանդիպել հասարակածի երկու կողմերում:

Տրված տեքստում մտքին համապատասխանող ածականներ ավելացրո՛ւ: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Մագելանի արշավախմբի մնացորդները խնդրական ճամփորդության հոգնությունը դեռ չէին թոթափել, երբ  կաթոլիկ եկեղեցին նրանց կանչեց հաշիվ տալու: Բանն այն է, որ ճամփորդների օրացույցում մեկ մռիվ օր պակասում էր: Իսկ դա նշանակում էր, որ եկեղեցական, հիմնական տոները ժամանակին չէին նշվել: Հավատի կանոններից այդպիսի շեղումն  այն ժամանակ պատժվում էին: Բայց  գիտնականները շուտով գտան,թե որտե՞ղ էր մնացել «կորած» օրը: Ճանապարհորդելով երկրագնդի շուրջը դեպի արևմուտք՝Արևի շարժման ուղղությամբ , խնդիրներով ծովագնացները իբրև թե մեկ օր հետ էին գնացել: Շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը  դեպի արևելք, ընդհակառակը, նրանց օրացույցին մեկ օր կավելացներ:

Ներկայումս նման խառնաշփոթությունից խուսափելու համար Խաղաղ օվկիանոսի միջով՝ բևեռից բևեռ, մի գիծ են անցկացրել, որն անցնելիս բոլոր նավերը կամ անմիջապես ընկնում են «վաղը»  կամ վերադառնում են «երեկվան»:

164.Տեքստի ածականներն ըստ անհրածեշտության դարձրո՛ւ բաղդատական կամ գերադրական աստիճանի (օգտվի՛ր ավելի առավել, ,պակաս,նվագ, ամենից բառերից ու ամենա-,(ա) գույն մասնիկներից):
Գիտության հայտնի շնաձկների 250 տեսակներից ամենից խոշորը կետաշնաձուկն է, որը կարող է մինչև  15 մ երկարություն ունենալ:Սպիտակ վիթխարի շնաձուկը ավելի փոքր է, կարող է ունենալ մինչև 11 մ երկարություն: Բայց դրա փոխարեն նա ավելի սարսափելի է: Երրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ շնաձկների դեմ պայքարի ամենից արդյունավետ միջոցներ բացահայտելու համար քիմիական ավելի քան 70 միացություն փորձարկվեց: Ամենից արդյունավետը քացախաթթվային  պղինձ պարունակող միցությունն էր. դրանով թունավորված շնաձուկն էլ չի հետաքրքրվում կերով: Բայց ատլանտյան շնաձկների վրա փոձարկված միջոցները  ավելի արդյունավետ եղան խաղաղօվկիանոսյան տեսակների դեմ օգտագործելիս (շնաձկների մի քանի տեսակների վրա դրանք ընդհանրապես ոչ մի ազդեցություն չունեցան):

Русский язык

1. Запиши словосочетания во множественном числе, выдели окончания у прилагательных и существительных.
   злотое кольцо — золотые кольца
   старая женщина — старые женщины
   высокий мужчина — высокие мужчины
   сладкая груша — сладкие груши
   сильный ветер — сильные ветра
   красивый город — красивые города
   соседский пес — соседские псы
   деревянный кубок — деревянные кубки

Կենսաբանություն

Փափկամարմիններ, փափկամորթեր, կակղամորթավորներ կամ մոլյուսկներ, անողնաշարավորների առանձին տիպ։ Թվաքանակով երկրորդն են հոդվածոտանիներից հետո։ Փափկամարմինների ընդհանուր քանակը տարբեր երկրներում տատանվում է 100 հազարից մինչև 200 հազար:

ՀՀ-ում ամենուրեք տարածված է 155 տեսակ։ Ռուսաստանում հանդիում է մոտ 2900 տեսակ: Այս տիպը սովորաբար բաժանում են 9 կամ 10 դասի, որոնցից երկուսը ամբողջությամբ վերացել են: Փափկամարմինները յուրացրել են համարյա բոլոր միջավայրերում գոյատևելու ձևերը: Որոշ փափկամարմիններ դարձել են ժամանակավոր կամ հիմնական մակաբույծներ՝ այլ կենդանիների համար:

Փափկամարմինների ամենափոքր ներկայացուցիչները համարվում են երկփեղկանիները: Նրանց հասուն ներկայացուցիչները՝ Condylonucula maya -ն ունեն 0,5 մմ երկարություն: Փափկամարմինների տիպին է պատկանում գլխոտանիների դասը, որի ներկայացուցիչները անողնաշարավորների ամենախոշոր տեսակներն են: Գլխոտանիներին է պատկանում կաղամարը, որի քաշը հասնում է 495 կիլոգրամի:

Ընդհանուր կառուցվածք

Փափկամարմինների մարմինը չունի հատվածավորվածություն, չնայած նրան, որ որոշ օրգաններ կարող են ունենալ մետամեր տեղադրություն: Փափկամարմինների մարմինը, որպես կանոն, կազմված է երեք բաժնից՝ գլխից, ոտքից և իրանից, որը բաժանվում է ներքին պարկի և թիկնոցի՝ թիկնոցային օրգան համակարգերի: Caudofoveata դասի ներկայացուցիչների մոտ ոտքը բացակայում է: Երկփեղկանի փափկամարմինները կորցրել են գլուխը:

Մարմնի փորային հյուսվածքի մկանուտ մասը նրա ոտքն է, որը որպես կանոն, ծառայում է շարժման համար, բայց կարող է կատարել նաև այլ ֆունկցիաներ: Ոտքը կրում է նաև զույգ բշտիկներ, որոնք կատարում են հավասարակշռության օրգանի դեր: Փորոտանիների մոտ այն նաև արտադրում է լորձ, որը հեշտացնում է տեղաշարժը: Խեցիավոր այն տեսակները, որոնց մոտ խեցին ծածկում է մարմնի վերին մասը, ոտքը ամրացնում է փափկամարմնին՝ որևէ կոշտ առարկայի ուղղահայաց մկանների շնորհիվ: Մյուս փափկամարմինների մոտ ուղղահայաց մկանները ձգում են ոտքը և մարմնի մնացած փափուկ մասերը խեցու ներսը: Երկփեղկանի փափկամարմինների մոտ ոտքը ընդունակ է թաղվել հողի մեջ: Գլխոտանի փափկամարմինների մոտ ոտքը վերափոխվել է շոշափուկի և մասնակցում է արագ տեղաշարժմանը:

Հայոց լեզու

121. Տրված տեքստում ընդծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեն:

Հայաստանում հանդիպում է նաև արագիլի սև տեսակը, որի փետրավորումը սև  է, որովայնը`սպիտակ, կտուցն ու ոտքը` կարմիր:

Հանդիպում է Իջևանի շրջանի անտառում: Չափազանց հազվագույտ չվող թռչուն է: Բնադրում է ծառի վրա, գետի հովտում և ճահճուտում: Խուսափում է մարդուց և մարդկային շինությունից, նախընտրում է անտառի խուլ անկյունը: Չափազանց զգույշ թռչուն է: Որպես սակավաթիվ տեսակ՝ պահպանվում է օրենքով:

123. Տրված տեքստում ընդգծի´ր այն գոյականները, որոնք հոգնակի պիտի լինեին:

Շերամի գաղտնիքն առևանգելու փորձ կատարող օտարերկրացուն չինական օրենքով բանտարկություն էր սպասվում, իսկ երկրի պետական գաղտնիքը մատնած չինացուն նույն օրենքը դատապարտում էր տանջալից մահվան: Երբ մեր թվարկությունից երկու հազար տարի առաջ Չինական մեծ պարիսպը կառուցեցին, գատնիքը պահպանելու գործը հեշտացավ: Պահնորդը հետևում էր ոչ միայն նրան, ով պարիսպին էր մոտենում դրսից, այլ նաև նրան, ով ներսի կողմից էր մոտենում դարպասին: Եվ շատ մարդ գլխատվեց այն բանի համար, որ կամեցավ շերամի գաղտնիքը գողանալ և Չինաստանից դուրս բերել: Չինացին հինգ հազար տարուց ավելի պահեց այդ գաղտնիքը:

127. Փակագծում տրված բառերը դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ արագիլը (արագիլ) աշխարհում  (աշխարհ) շատ տարածված թռչունն  (թռչուն ) է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջանում (շրջան):  Չվող (թռչուն) են՝… և (կտուց) ու …(ոտք)՝ վառ կարմիր: Բնակվում են…ով(զույգ) ու …ով  (գաղութ):  …ը (բույն) տեղադրում են …ի (շենք)…ին (տանիք),մետաղյա կամ բետոնե բարձր…ին (սյուն) և նման այլ …ում (տեղ): …(մարդ) սիրում են նրանց …ի (թռիչք) …ը (հանգստություն),…ի (թև)  ու խոր …(թափահարում):

128. Բառակապակցությունների բառերն արտահայտի´ր բառերով:

Մարդկանց հավաքական ամբողջություն (շատ մարդիկ միասին), աշակերտների ամբողջություն, զինվորներ ամբողջություն, շատ դեղեր, ծնողներն ու զավակները միասին, ուսանողների ամբողջություն:

129. Փակագծում տրված բառերն ու դերանունները գրի´ր  համապատասխան թվով (եզակի կամ հոգնակի) և օրինաչափությունը  բացատրի´ր:

Արհեստավորների մությունը շատ խիտ (էր, էին) իր անդամների վրիպումների նկատմամբ:

Ժողովո՞ւրդ  (է, են) ստեղծում անհատի փառքը, թե՞ անհատը՝ (նրա, նրանց):

Վիրավոր գայլը չէր ուզում հասնել ոհմակին, որովհետև (նա,նրանք) (կխժռեր,կխժռեին) իրեն:

Երկրի օդային նավատորմը հնացել (է,են), (դրա,դրանց) նորոգման ծախսերը շատ մեծ գումարներ են կազմում:

Ի՞նչ  սպասելիք ունես այդ ամբոխից. (նա,նրանք) դեռ կազմակերպվելու փորձ (չի,չեն) անում:

Ո՞վ է պաշտպանում ժողովրդին, երբ (նրան, նրանց) վտանգ է սպառնում:

Հայոց լեզու

1. Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ այն բայը, որը կրավորական ածանց չունի։
1. կոտրվել, գրվել, ծարավել, հաղորդվել
2. սոսնձվել, սեղմվել, ներկվել, գրավել
3. խորովել, վաճառվել, գնահատվել, կրճատվել
4. շարվել, տպագրվել, բղավել, մթերվել
5. գլորվել, գովել, ձևավորվել, միավորվել

2։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ նշված սեռի բայը։
1. ներգործական – նիրհել, ցատկել, նկարել, ձգտել
2. ներգործական – խարխափել, բաշխել, զբոսնել, հիանալ
3. ներգործական – սայթաքել, մրսել, շտապել, ստուգել
4. չեզոք – զարդարել, նախորդել, շաղախել, ձուլել
5. չեզոք – ընդգծել, փոփոխել, կուտակել, փայլել
6. չեզոք – ուղղել, թողարկել, ցատկել, հղկել
6. կրավորական – գրավել, սղոցվել, բղավել, խռովել
7. կրավորական – վրդովել, նզովել, հոլովել, վաճառվել
8. կրավորական – կռավել, բովել, ճշգրտվել, թոթովել