Հայոց լեզու

1. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ։ Մեռյալ ծովի ջուրն այնքան աղի է, որ այնտեղ ոչ մի կենթանի չակ չի կարող ապրել: Արևմտյան Ասի այի տոթակեզ անանձրև կլիմայի պատճառով անչափ շատ ջուր է գոլորշիանում ծովի մակերևույթից, իսկ լուծված աղերը մնում են ծովում ու մեծացնում ջրի աղիությունը: Ծովում խորանալուն զուգընթաց` աղիությունն աճում է: Աղերը Մեռյալ ծովի քառորդ մասն են կազմում, նրա մեջ աղերի ընդհանուր քանակը քառասուն միլիոն տոննա է:
2.  Օգտվելով տրված բառերից` բացատրի´ր, թե ընդգծված բառերը նախադասություններից յուրաքանչյուրում ի՛նչ իմաստով են գործածված:

1.Եփվել, բորբոքվել:
 Ջուրը թեյնիկում վաղուց արդեն եռում(եփվումէր) էր, բայց նա չէր նկատում: Բարկությունից արյունը եռում էր(բորբոքվում էր) երակներում, սիրտը տակն ու վրա էր      լինում:

2.Ուղեկցել, ընկերություն անել, միանալ:

Ընկերացել է(Ընկերություն է անում) դիմացի շենքում ապրող մի տղայի հետ: Ընկերացան,(Միացան) որ միասին անեն իրենց ուժերից վեր այղ գործը: Մինչև քաղաք ընկերանամ (ուղեկցեմ) քեզ, որ մենակ չգնաս:

3.Կռել, թակել, գանահարել, քննել:

Ավազակներն այնպես էին ծեծել(գանահարել) խեղճին, որ ձին թողել ու փախել էր: Այնպես համառորեն է ծեծում(Թկում) դուռը, կարծես վստահ է, որ տանը մարդ   կա:
Երկաթը տաք-տաք են ծեծում(կռում):
Այդ հարցն այնքան ծեծեցին,(քննեցին) որ ոչ մեկին այլևս չի հետաքրքրում:

4.Ավարտել, վերջը տալ (ուտել):

Գործը վերջացնելուց (ավարտելուց) հետո, երկար ժամանակ դրան այլևս չէր անդրադառնում:
Մեկն իր բաժին միրգն արագ վերջացրել էր(վեջը տվել էր) ու դունչը մեկնել վանդակի շուրջը խմբված երեխաներին, որ էլի տան:

Այս դեպքը եղել է մեծ իսլամական խալիֆ Օմարի ժամանակ: Նա պայքարում էր իր թշնամու դեմ մոտ 30 տարի: Թշնամին հզոր էր, և պայքարը տևեց մի ամբողջ կյանք:Վերջապես եկավ բարենպաստ պահը. թշնամին ընկավ ձիուց, Օմարը ծնկեց թշնամու վրա՝նիզակը ձեռքին: Մի վայրկյան, և նիզակը կմխրճվեր թշնամու կուրծքը, և ամնե ինչկավարտվեր: Բայց այդ պահին ահա թե ինչ կատարվեց. թշնամին թքեց Օմարի դեմքին, ևնիզակը օդի մեջ քարացավ:Օմարը ձեռքով մաքրեց դեմքը, ոտքի կանգնեց և ասաց.— Վաղը մենք ամեն ինչ նորից կսկսենք:Թշնամին ապշահար էր:— Ի՞նչ պատահեց,-հարցրեց նա:- Ես 30 տարի այսպիսի պահի եմ սպասել, հուսալով, որմի օր նիզակս կուրծքդ կխրեմ, և ամեն ինչ կվերջանա: Իմ բախտն այդպես էլ չբերեց, բայցքոնն ահա բերել է: Մի վայկյանում դու կարող էիր ամեն ինչ վերջացնել: Ի՞նչ եղավ քեզ:Օմարը պատախանեց.— Մեր պատերազմը սովորական պատերազմ չի եղել: Ես երդվել էի, որ պայքարելու եմառանց ներքին զայրույթի: 30 տարվա ընթացքում ես պայքարել եմ առանց բարկության:Իսկ հիմա մեջս կատաղություն բարձրացավ: Երբ դու դեմքիս թքեցիր, հանկարծ այս ամենըանձնային դարձավ: Ես ցանկացա քեզ սպանել. դա իմ Եսից եկող ցանկություն էր: Մինչևայս պահը, 30 տարիների ընթացքում, երբեք այդպիսի խնդիր չեմ ունեցել: Մեր պայքարիպատճառն այլ էր: Դու իմ թշնամին չես եղել. մեր կռիվը երբեք անձնային չի եղել: Ես չեմ
ցանկացել քեզ սպանել , ես ուզել եմ գործը հաղթական ավարտի հասցնել: Իսկ հիմա միպահ ես մոռացա իմ խնդիրը. դու դարձար իմ թշնամին, և ես ցանկացա ոչնչացնել քեզ:Ահա թե ինչու ես չեմ կարող քեզ սպանել: Մի խոսքով, վաղվանից նորից սկսում ենք:Բայց պատերազմն այդպես էլ չվերսկսվեց: Թշնամին այլևս նույնը չէր:— Սովորեցրու ինձ: Դարձիր իմ ուսուցիչը և հնարավորություն տուր ինձ աշակերտելուքեզ: Ես էլ եմ ուզում կռվել առանց զայրույթի:Իսկ գաղտնիքը սա է. պայքարեք՝ մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաքկռիվ տալ առանց ներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եքանել, քանի որ բախումը ամենաշատն է շոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուքկդառնաք ամենակարող:Բայց հիմա դուք չեք կարողանում մինչև անգամ անանձնական սիրով սիրել:

Առաջադրանքներ`

Ա․ Մեկնաբանե’ք հետևյալ հատվածները.

 Պայքարեք՝մի կողմ թողնելով ձեր Եսը: Եվ եթե դուք կարողանաք կռիվ տալ առանցներքին կատաղության, ուրեմն դուք ամեն ինչ անանձնային կարող եք անել, քանիոր բախումը ամենաշատն է շոշափում մարդու Եսը: Եթե դուք դա անեք, դուքկդառնաք ամենակարող:

 Բայց հիմա դուք չեք կարողանում մինչև անգամ անանձնական սիրով սիրել:

կռվի նպատակը այնա է որ վոր մարդունսպանելու համար չեն կռվում այլ որ հաջորդ անգամ ավլի վատ է լինելու

Բ․ Դո՛ւրս գրեք և մեկնաբանե՛ք այն հատվածը, որտեղ ասվում է, թե ինչո՞ւ Օմարըչսպանեց թշնամուն:

Ես չեմ ցանկացել քեզ սպանել , ես ուզել եմ գործը հաղթական ավարտի հասցնել:

Այստեղ Օմարը ասում է, որ կռվում հաղթել չի նշանակում սպանել մրցակցին։

Գ․ Բացատրե՛ք ստեղծագոծության վերնագիրը։

Վերնագրի ասում է որ պատրազմը հախթանակ չէ

Հայոց լեզու

Վարժություն 1։ Առանց փակագծերի և փակագծերում տրված բաղադրիչները,ըստ ընդունված կանոնների, գրել միասին, անջատ կամ գծիկով։
Արագ -արագ, հյուրընկալություն, յոթանասուներեք, տեղի -անտեղի, մուգ կարմիր, հյուսիս — արևելք, դեմ դիմաց, ուշ -ուշ, ըստ արժանվույն, դուրս մղել,  ծառից ծառ, քանի որ, կողք կողքի, կապտականաչ, մի քանի, լեփ -լեցուն, տեղից տեղ, լեռնաշխարհ, երկկենցաղ, սպիրտայրոց, երկու երրորդ, փայտփորիկ, հյուսիս-արևմտյան, ի սկզբանե, փոքր-ինչ, հողանցում, ծափ տալ, ոտքից գլուխ։

Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բաց թողածտառերը (նաև կրկնակ)։
ա) Վիշապագորգը հայկական գորգ է, որի շեղացանց հորինվածքում բուսական ու կենդանական զարդանախշերի տարբեր զուգորդումներում կարևորված է վիշապի վերացարկված, ոճավորված կերպարը։ Վիշապագորգի դաշտում երկայնակի կենտրոնական առանցքով դասավորված են բազմազան հորինվածքներով վարդյակներ։ Վիշապները տեղադրված են այդ առանցքին զուգահեռ երկու շարքում, յուրաքանչյուրում՝ երկուսից չորս հատ։ Նրանց մոտ պատկերված են կենաց ծառեր։ Վիշապագորգին բնորոշ են մեծ չափերը, երիզող մեկ զարդագոտին, տիրապետող չորս գույները՝ կարմիր, կապույտ, շագանակագույն, փղոսկրագույն։

բ) Վիշապագորգի հիմնագույնը գերազանցապես վառ կարմիրն է՝ ստացված որդան կարմրից, որի արտադրության հիմնական վայրը եղել է Արարատյան դաշտը։ Վիշապագորգերը համարվում են ոչ միայն հայկական, այլև ողջ գորգագործության ամենահին խումբը։ Քսաներորդ դարի սկզբին վիշապագորգը առաջին անգամ ուսումնասիրել են անվանի արևելագետ արվեստաբաններ Ֆ. Մարտինը, Ֆ. Սարրեն և այլք, որոնք առանձնացրել են արևելյալ գորգերի այդ խումբը և հայկական արվեստի մյուս բնագավառների հետ ունեցած ընդհանրությունների հիման վրա բնորոշել դրանց անվանումն ու հայ մշակույթին պատկանելը։
գ) Դարբնությունը հնագույն ժամանակներից հայտնի է եղել աշխարհի գրեթե բոլոր ժողովուրդներին։ Հին հույները նույնիսկ ունեցել են դարբնության աստված՝ Հեփեստոսը։ Դարբինները, ավելի վաղ շրջանում պղինձը, ապա երկաթը կրակի վրա շիկացնելով և կռելով, պատրաստում էին երկրագործական և արհեստագործական գործիքներ, տնտեսական ու կենցաղային իրեր։ Երբ արհեստների զարգացմամբ ու տարրաբաժանմամբ պղնձագործությունն անջատվեց մետաղագործության մայր արհեստից, դարբնություն համարվեց միայն երկաթի մշակման արհեստը։ Դարբիններն են առաջին անգամ ձուլել պողպատը, հայտնագործել պղնձի օգնությամբ պողպատը երկաթին զոդելու եղանակը։

դ) Դարբնությունը հարգված արհեստ է եղել Հին Հայաստանում։ Դարբնությունը համարվում էր կորովի մարդկանց արհեստ։ Հայերի համար դարբնությունը ուժի, զորության խորհրդանիշ էր։ Ըստ առասպելի՝ Արտաշես արքայի որդի Արտավազդը, որը շղթայված էր Մասիսի վիհում, չար հոգի էր, որը կարող էր դուրս գալ ու կործանել աշխարհը։ Դրա համար դարբինները խփում էին սալին և ամրացնում Արտավազդի շղթաները։ Ընդհուպ մինչև տասնիններորդ դարի վերջերը ժողովրդական հավատալիքը դարբնին վերագրում էր գերբնական զորություն, որն առընչվում է վաղնջական ժամանակներից եկող մետաղի պաշտամունքին։

Հանրահաշիվ

1) Ո՞ր միանդամներն անվանում նման:

    Ինչպե՞ս ենք գումարում, հանում նման միանդամները:

2) Տրված միանդամների մեջ գտեք նմանները

ա) 2a³b;  3a⁴b²; 4a³b;  80a⁴b²; a³b;  -a⁴b²;  a;  -c;  6px; 6a⁴b²; -5px
2a³b;  4a³b;  a³b;   
3a⁴b² 80a⁴b² -a⁴b² 6a⁴b²
4a³b 2a³b  a³b; 
80a⁴b² 3a⁴b² -a⁴b² 6a⁴b²
a³b, 4a³b, 2a³b,
-a⁴b², 3a⁴b², 80a⁴b², 6a⁴b²
a,
-c
6px, -5px
6a⁴b², 80a⁴b², 3a⁴b², -a⁴b²,
-5px, 6px,

բ)  0a²b³; -3a³b²; 0ab; 12a²b³; 2a³b²
0a²b³, 0ab, 12a²b³
-3a³b², 2a³b²
0ab, 0a²b³
12a²b³, 0a²b³
2a³b², -3a³b²

3) Գտեք նման միանդամների գումարին հավասար միանդամը

ա) 3m+5m=8m

բ)  15a²b+14a²b+7a²b=36a²b

գ)  25b²c³+(-27)b²c³+7b²c³=5b²c³

4) Գտեք նման միանդամների տարբերությանը հավասար միանդամը

ա) a-3a=-2a

բ) 10b-18b=-8b

գ) 3bc-17bc=-14bc

դ) mk-3mk=-2mk

ե) 4b²c-12b²c=-8b²c

զ) 18a³b⁵-9a³b⁵=9a³b⁵

5) Կատարեք նման անդամների միացում

ա) 6a⁸b²+7a⁸b²+(-2)a⁸b²=14a⁸b²

բ) 0c²e⁵+4c²e⁵-16c²e⁵=-12c²e⁵

Առաջադրանքներ (տանը)

6) Գտեք նման միանդամների գումարին հավասար միանդամը.

ա)  3b+b+b=3b

բ) 32xyz²-44xyz²-12xyz²=0xyz²

գ)  4ab+ab+23ab=27ab

7) Կատարեք նման անդամների միացում.

ա) 6,46a⁴k+2,14a⁴k-8,6a⁴k=0,54

բ) 7,14ax²+4,36ax²-12,8ax²=1,42

8) Տրված են կատարյալ տեսքի միանդամներ. որոշեք նրանց գործակիցները և աստիճանը

ա)գործակից 11/2 աստիճան 1
բ)գործակից 1 աստիճան 1
գ)գործակից -1 աստիճան 1
դ)գործակից 4 աստիճան 2
ե)գործակից -2 աստիճան 1
զ)գործակից 20 աստիճան 1²
է)գործակից 10 աստիճան 2
ը)գործակից 7 աստիճան 1

9) Գրառեք

a²b²
a³2b
2ab²
a²+b²
(a+b)²
a²b²
a³+b³
a³*b³

ինչ է քո անունը-շեն րա քվիա

իմ անունը-մեն վքվիա

Վրացերեն

Русский язык

Чтение текста ,,Моя большая семья,, и перевод на армянский язык в блоге․

Привет! Мое имя Юра. Мне уже исполнилось девять лет. В этом году я перешел в третий класс. У меня большая семья, которая состоит из дедушки, бабушки, папы, мамы, двух братьев и двух сестер. Моего папу, как и дедушку, зовут Василий,  бабушку – Ирина, маму-Катя. У меня братья-боизнецы – Игорь и Витя, а сестер зовут – Света и Юля․ Мой папа пошел по стопам дедушки и стал инженером․ Моя бабушка – пенсионерка․ Моя мама – парикмахер и у нее очень красивый цвет волос, напоминающий каштан․ Моим братьям – пять лет, а сестрам- три и два года.  Я очень люблю мою дружную и большую семью!

Ответьте на послетекстовые вопросы в блоге:

1. Как зовут главного героя?
   Главного героя завут Юра.
2. В каком классе он учится и сколько ему лет?
   Он учится в треьем классе и ему девять лет
3. Расскажи о его семье?
   у него большая семья дедушка, бабушка мама, папа, две сецтры и два брата
4. У тебя есть брат или сестра?
   у меня есть сестра и брат
5. Как зовут твою  маму или папу?
   маму зовут Нарине, папу зовут Армен
6. Чем они занимаются?
   Папа занимается бизнесом, а мама Юрист.

1 Տրված գոյականներից նորերը կազմի՛ր` ուհի, ստան, ոց, ություն ածանցներով:

Հայ-հայաստան, հայուհի, հայություն

դպիր-դպրոց

 այգի-

հնոց-հնություն

 բույր-բույրաստան

 ծառ-ծառաստան
 բժիշկ-բժըժշկուհի, բժուշկություն

 պարսիկ-պարսկուհի պարսկություն, պարսկաստան։

2. Տրված բայերից  ածանցավոր գոյականներ կազմի՛ր և ածանցներն ընդգծի՛ր:

Նկարել-նկարչություն

 գրել-գրագետ

 զարթնել-զարթիչ

 թափել-թափված

 ուսուցանել-ուսումնական

 քերելքերիչ

 վարել-վարորդ

 հաճախել-հաճաղնագետ

 բախել-բաղվիչ

 հնչել-հնչիչ

 վազել-վազք

3.Տրված գոյականակերտ ածանցներից յուրաքանչյուրով երկու գոյական կազմիր և գրի՛ր, թե ո՛ր բառերից կազմեցիր:

դնել (դիր) —ղղ դրածո, պարսավել — պարսավանք:

Անք-խրախճանք, պերճանք,
ցի-դրացի, հնոցի,
ածո-դրածո, հանածո, պահածո
ք-քմահաճ,
ուկ-դիցուկ, բանուկ,
իք-գործիք, տանիք,
իչ-գրիչ, սափրիճ
ու-մահու, շինծու
ան,-անքուն,անբան
իկ-փոկրիկ, մանրիկ
պան-դռնապան, այգեպան  
ստան-բուրաստան, այգեստան
ուհի-բանվորուհի, աշակերտուհի

4. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում, մեջտեղում և վերջում:

Ուղի-մայրուղի,անուղի 
ուղիղ-ուղղանկյուն, ուղղություն
աղտ-աղտոտ, աղտաբեր
ախտ-ախտավոր, թոքախտ
ուղտ-ուղտավոր, ուղտագնաց
թիռ-ուղղաթիռ, թռիչք,
թրջ(ել)-թրջված, թրջանոթ

Հայոց լեզու

1 Տրված գոյականներից նորերը կազմի՛ր` ուհի, ստան, ոց, ություն ածանցներով:

Հայ-հայուհի, հայաստան, հայոց, հայություն 
դպիր-դպրոց
այգի-այգեստան
հնոց-հունաստան
բույր-բուրաստան, բնություն 
ծառ-ծառաստան 
բժիշկ-բժշկուհի, բժշկություն
պարսիկ-պարսկություն պարսկուհի, պարսկաստան

2. Տրված բայերից  ածանցավոր գոյականներ կազմի՛ր և ածանցներն ընդգծի՛ր:

Նկարել-նկարչություն

 գրել-գրագետ

 զարթնել-զարթիչ

 թափել-թափված

 ուսուցանել-ուսումնական

 քերելքերիչ

 վարել-վարորդ

 հաճախել-հաճաղնագետ

 բախել-բաղվիչ

 հնչել-հնչիչ

 վազել-վազք

3.Տրված գոյականակերտ ածանցներից յուրաքանչյուրով երկու գոյական կազմիր և գրի՛ր, թե ո՛ր բառերից կազմեցիր:

դնել (դիր) —ղղ դրածո, պարսավել — պարսավանք:

Անք-խրախճանք, պերճանք,
ցի-դրացի, հնոցի,
ածո-դրածո, հանածո, պահածո
ք-քմահաճ,
ուկ-դիցուկ, բանուկ,
իք-գործիք, տանիք,
իչ-գրիչ, սափրիճ
ու-մահու, շինծու
ան,-անքուն,անբան
իկ-փոկրիկ, մանրիկ
պան-դռնապան, այգեպան  
ստան-բուրաստան, այգեստան
ուհի-բանվորուհի, աշակերտուհի

4. Տրված արմատներով բաղադրյալ (բարդ և ածանցավոր) բառեր կազմի՛ր` դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում, մեջտեղում և վերջում:

Ուղի-մայրուղի,անուղի 
ուղիղ-ուղղանկյուն, ուղղություն
աղտ-աղտոտ, աղտաբեր
ախտ-ախտավոր, թոքախտ
ուղտ-ուղտավոր, ուղտագնաց
թիռ-ուղղաթիռ, թռիչք,
թրջ(ել)-թրջված, թրջանոթ

Հայոց լեզու

1. Յուրաքանչյուր շարքից առանձնացնել հոմանիշ բառերի 6 զույգ:

 Ա. Ընչաքաղց-անկշտում
զգաստ-զգոն
գթալ-կարեկցել
ժրաջան-ջանասեր
ամբոխ-բազմություն,
ամբողջապես-լիովին

Բ.Լուրթ-կապտագույն
համամիտ-համակարծիք
տոկուն-կայուն
հաղթանդամ-մեծամարմին
ստահակ-խարդախ,
ալևոր-զառամյալ:

Գ) զեփյուռ-սյուք
ճգնել-ջանալ,
պերճ-շքեղ
ձանձրալի-տաղտկալի
ճիրան-մագիլ
մեծանուն-անվանի

2. Բաց թողնված տեղերում գրել տրված բառերը:

Եղյամն էր սնկի գլուխն արծաթում,

Մրսում էր կարծես վայրի նշենի

Հանգստանում էր հողմը բացատի`

Ականջն ամպրեպի ազդանշանին:

(նշենի, ամպրոպ, բացատ, սունկ,)   

3. Դարձվածքների իմաստն արտահայտել մեկ բառով:

Ա. Լուն ուղտ դարձնել-մեծացնել

Բ. Շունչ տալ-շնչել

Գ. Սիրտ անել-խիզախել

Դ. Լույս սփռել-պարզաբանել

4. Տրված դարձվածքներով նախադասություններ կազմի՛ր:
Աչքերով ուտել, խելքը ուտել, լույս աշխարհ գալ, գիշերը ցերեկ անել, գլխի ընկնել, ծակուծուկ մտնել:

5. Տրված արտահայտություններից յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմի՛ր` դրանք գործածելով

ա) ուղիղ իմաստով
ձեռքով անել-Ես բարձրացել էի սարի գագաթին, և ընկերոջս ձեռքով էի անում։
ձեռք մեկնել-Վաղեմի ընկերները հանդիպեցին իրար, բայց ընկերներից մեկը չճանչեց ընկերոջը դրա համար, երբ ընկերը ձեռք մեկնեց չբարևեց։
բ) որպես դարձվածք
աչքը մտնել-Աշակերտը ուզում էր աչքը մտնել, որպեսզի ուսուցչուհին իրեն բարձր գնահատեր։
տակ մտնել-քանի որ աղմուկը շատ էր երեխան վախեցավ, մտավ մոր թևի տակ մտավ